Halk Edebiyati 3 Ünite


1-     
Halk
Şirinde Kullanılan Aruzlu Türler divan , semai, santra., kalenderi,
selis,vezn-i Aherdir.


2-     
Övmeye-yas
tutturma-yerme-şikayet-öğüt-bilgilendirmeye ve güldürmeye yönelik anlatım
tutumları vardır.


3-     
 Halk edebiyatı ürünleri,mani,ninni,ağıt,türkü,


4-     
Ölçü(vezin)
eski çağlardan beri sözlü şiirirn temeli sayılmıştır.


5-     
Türk
halk şiirinde en çok hece ölçüsü kullanılmıştır.


6-     
Mısraların
gelenekselleşmiş bölümlerini durak denir.


7-     
 Hece sayısı az olan mısralar ya hiç bölünmez
ya da sadece ikiye bölünür.


8-     
Halk
edebiyatında hece ölçüsünün 7.li 8.li ve 11.li kalıpları çoğunlukta
kullanılmıştır.


9-     
5.6.9.12.13.lü
hece ölçüsü genelde bilmece,manzum atasözlerinde ve türkülerde kullanılmıştır.


10- Hece sayısı fazla olan mısralar
2-3- ve daha fazla bölünebilir.


11- Dört durağa bölünen ölçülerde
vardır.


12- Şiirde kafiye anlamca ayrı,sesçe
aynı olan sözcüklerin mısra sonunda yer almasıdır.


13- En az iki mısra arasında, en az bir ortak sese bağlı olarak meydana getirilen ses benzerliği kafiyedir.


14- Kafiyeli söze aynen tekrarlanan
ek yahut kelimelerin eklenmesiyle de kafiye sağlanabilir.


15- Kafiye çeşitleri, tam ,yarım,
zengin, tunç ve cinaslı kafiye çeşitleri vardır.


16- Benzerliği sadece tek bir sessiz
harfe dayanan kafiye yarım kafiyedir.


17- Çiçekti koru da, oldum yarı da,
kaldı geri de- burada “r” ler
kafiyedir. “de ,da”lar rediftir.


18- Çıkış yerleri birbirine yakın
“cç,çş,sş,lr,ğy,ka,ke,dt,zs” gibi sesteş seslerlede yarım kafiye yapılabilir.


19- Doğaçlama olarak atışma şeklinde icra edilen ozanların söyledikleri türlerde yarım kafiye hemen bulunabilir.


20- Gece düşlerim, ağlamaya başlarım,
uçan kuşlarım. Yarım kafiyeler “r” sessiz harfiyle sağlanmıştır.


21- Yarım kafiye genelde redifle
güçlendirilmiştir.


22- Zülfün teli , mestim alınmaz,cevredici kuluna, mestim bölünmez , burada redif yarım kafiyeyle kullanılmıştır.


23- Ses benzerlikleri çoğunlukla bir
sessiz ve bir sesli harfe dayanan kafiye tam kafidedir.


24- Büyülü ve sıcak , sade güzeldin,
günlerce ıslak, yaz bahçelerin tam kafiyeye örnektir. Burada sıcak ve ıslak’ın “ak”
ları güzeldin ve bahçelerin “in” leri tam kayifeye örnektir.


25- Türkçeye arapça ve Farsçadan
geçen iki aynı uzun harfle biten kelimeler me va ve gü ya gibi


26- Çağlarmısın,bağlarmısın,olan
varımı,namusuma arıma,nazlı yârimi tam kafiye örnekleridir.


27- Mısra sonunda redif dışında üç
veya daha fazla sesin benzeşmesine zengin kafiye denir.


28- Yurt-kurt-sene-gene-taöaşa-inşa-zamanı-kemanı
bunlarda zengin kafiye vardır.


29- Kafiyeyi oluşturan ses
benzeşmelerinin üçten fazla olması halinde kafiye kelimenin aynen tekrarı tunç
kafiyedir.


30- Üstü direk-nerden indirek, ilk ayrılık-hava
ılık, yunus biçare-derdime çare tunç kafiye örnekleridir.


31- Sesçe aynı anlamca ayrı olan
kelimelerden veya kelime gruplarından yapılan kafiye cinaslı kafiyedir.


32- Kapımdaki asmaya-götürseler
asmaya, bahçe sana bağ bana-zülfün teli bağ bana cinaslı kafiyedir.


33- Bir halk şiirinin bütün
dörtlüklerinde belli bir plan üzerine tekrarlanan kafiye ana(ayak) kafiyedir.


34- İçerisinde iç kafiye bulunan
şiire musammat denir.


35- Bir şiirde mısra sonunda olduğu
gibi mısra içinde kafiye kullanılmasına iç kafiye denir.


36- Halk şiirinde şekil bakımından
düz ve çapraz kafiye vardır.


37- Yarım,tan veya zengin olmasına
bakılmadan kafiyelerin alt alta sıralandığı şekil düz kafiyedir.


38- Parladın çıktın,bağrımı
yaktın,gölden mi kalktın düz kafiye örneğidir.


39- Yarım,tam veya zengin olmasına
bakılmadan kafiyelerin birer aralıklarla sıralandığı şekil çapraz kafiyedir.


40- Gönül düşürdüm, nar
tanesine,aklım şaşırdım,her tanesine çapraz kafiye örneğidir.


41- Şiirde kafiyeden sonra gelen
anlam ve görevi bir olan ek veya kelimelere redif denir.


42- Kafiye olmadan tekrarlanan
rediflerin hiçbir önemi yoktur.


43- Şiirde aynı anlama gelen
kelimelerden kafiye yapılamaz( yıldızlar uzak-annemden uzak gibi 1uzak
rediftir.)


44-  Yollara baktım-gelmeyince şaştım, “tım”lar
aynı işlevi yüklenmiş eklerdir. Tım rediftir.


45- Halk şiirlerinde redif genelde
sondadır dizenin tamamında olabileceği gibi mısra başında da bulunabilir.


46- Redif şiirin ana fikrini
belirlemeye yarayan anahtar değerindedir.


47- Yalnız bir ekten ibaret redife ek
redif denir( namımız kalsın,bahşişin alsın gibi) “sın”lar rediftir.


48- Bir kelimeden ibaret redif kelime
rediftir.( bağıban ağlar-kan ağlar) “ağlar “ rediftir.


49- Dize sonunda ek ve kelime redifte
bulunabilir. ( yorulur bir gün,kurulur bir gün, sorulur bir gün) gibi


50- Halk şiirinin dış yapı
özellikleri”nazım birimi,nazmın hacmi,kafiye örgüsü,nazmın ölçüsüdür.


51-  Bir dörtlükten oluşan kafiye örgüsü aaxa olan
7-8.li hece ölçüsüyle yazılan şirin nazım şekli manidir.


52- 4-5- maniden oluşan metin nazım
hacmi olarak koşmaya dönüşür


53-   8-11.li
hece kalıplarıyla yazılan en az iki en fazla dört dörtlükten oluşan nazım şekli
koşmadır.


54- Yapılarına göre
koşmalar”asıl-şarkı-musamat-dedim
dedili-tecnis,zincirleme,ayaklı,yedekli….koşmalardır.


55- İlk dörtlüğün ikinci ve dördüncü
mısralarıyla diğer dörtlüklerin son mısraları nakarat olan koşma şarkı
koşmadır.


56- Bütün kafiyeleri cinaslı olan
koşma türü tecnis koşmadır.


57- Her dörtlüğün son mısrasında ki
söz öbeğinin ikinci dörtlüğün başında aynen tekrarlanması zincirleme koşmadır.


58- Şiirde nazım türü,şiirin
konusu,şiirin anlatım tutumu, şiirin ezgisi,nazım şekli ve nazım türleridir.


59- Güzel ve güzellerle güzellerin
övüldüğü koşma türü güzellemedir.


60- Yiğitlik, kahramanlık, dövüş
konularında icra edilen şiirlere koçaklama denir.


61- Toplumdaki haksızlıkları,ekonomik
sorunları,iğneleyici tavırla oluşturulan şiirlere taşlama denir.


62- Bilinen fertlerin ölüm ve
öldürülmesini anlatan şiirlere ağıt denir


63- Sert bir dağlı diliyle kendine
has bir ezgi çeşidi varsağıdır.




 
 
Daha sitene birden fazla ziyaretçi göndermiş olan hiç link yok!

Senin linkin burada olsun mu?
O zaman buraya kaydını yaptır:
=> Kayda git
 
Bugün 7 ziyaretçi (9 klik) kişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol