1-
Halk bilimciler halk edebiyatı eserinin en çok
anonim eser olmalarına değer verirler.
2-
Manzum
şiir olarak söylenmiş şey demektir.
3-
Mensur
nesir olarak söylenmiş şey demektir.
4-
Halk
edebiyatıyla birlikte halkı da anlama yolunda ilerlemiş oluruz.
5-
Halk
edebiyatında Anlatmalık türler; mit, epik destan, masal ve efsanelerdir.
6-
Halk
edebiyatında Söylemelik türler ;ninni, ağıt ve türkülerdir.
7-
Halk
edebiyatında Konuşmalık türler; atasözü, deyim ,bilmece,alkış-kargış ve
tekerlemelerdir.
8-
Halk
edebiyatında Seyirlik türler; karagöz, köy tiyatrosu kulla ve meddah lıktır.
ATASÖZÜ
9-
Atasözü
yüksek bir ideal ve ferde bağlı bir aidiyetlik taşımaz.
10- Her atasözü genel bir kural veya
düstur niteliğindedir.
11- Atasözü milletlerin
karekterlerini ve tavır ve zihniyetleri hakkında genel bilgi verir
12- Atasözleri hemen hemen her zaman
tek cümle halindedir.
13- Atasözü iki veya daha fazla
unsurdan oluşmuş bir anlatıdır.
14- Atasözlerinin bazıları açıktan
açığa halaki değerleri dışa vurumdadır.
15- Edat ve bağlaç atasözünde anlamı
güçlendirmek için kullanılmaktadır.
16- . ulusal değerlerden yiğitlik, ağırbaşlılık, misafirperverlik ve sabırlıklık ağır basmaktadır.
17- Atasözünde birlik ve beraberlik
anlatılır. Yalnızlık yerilir.
18- Taksonomi; canlıların
sınıflandırılması, ve sınıflandırılmada kullanılan kural/prensiptir.
19- Yol yöntem gösteren öğüt veren
söz veya cümleler atasözleridir.
20- Konuşmanın değerinin artırır,
ifadeyi güçlendirir. sözü şekillendirir. Çözüm sunan bir niteliktedir.
DEYİM
21- Gerçek anlamı dışında kullanılan
bir düşünceyi dile getiren iki veya daha fazla kalıplaşmış kelimeden oluşan
cümle deyimdir.
22- Deyim ulusal damga taşıyan ve
ulusal kültürü zenginleştiren dil varlıklarıdır.
23- Ananim halk edebiyatının en küçük en işlevsel konuşmalık türüdür.
24- Deyimler birkaç kelimeyle
kurulur. Kendi anlamından sıyrılarak yepyeni bir anlam kazanabilir.
25- Bazı deyimlerin sonu bir mastarla
bitebilir. “ mak –mek gibi”
26- Bazı deyimler cümle gibi
görünebilir.
27- Ekle türetilmiş kelime şeklinde
deyimlerde bulunabilir.
28- Deyim ve atasözü ikisinin de
kalıplaşmaları yönüyle benzerdirler.
29- Deyim ve atasözü ikisinin de
mecazi anlamda kullanılırlar ve her ikiside anonimdir.
30- Deyimlerin kullanım alanı
atasözlerinden çoktur.
31- Deyimler cümle içinde kullanılarak
söz içinde yer alır.
32- Atasözleri kendisi cümle
yapısında olduğunda cümleler arasında yer alarak konuşmaya dahil olurlar.
33- Deyimlerin bir çoğunun herhangi
bir hüküm anlamı yoktur.
34- Deyim genel kural anlamında söz
değildir, bu yönüyle atasözünden tamamen ayrılır.
35- Bir kavramı özel bir söz kalıbı
içinde anlatmak deyimin amacıdır.
36- Atasözünün amacı yol yöntem
gösterip onlara ders ve öğüt verme amacındadır.
ALKIŞ
37- Alkış; insanın tanrıdan yardım,
merhamet , istemek için yaptığı bir hitap bir sesleniştir.
38- Alkış genel anlamda tanrıdan veya
veliden bir olayın iyiliği hoşluğu hakkında istemesidir.
39- Alkışın hükmü istemek olduğundan
cümle isteği belirtecek bir söz ile bitirilir.
40- Alkış konuşmayı süsler ve ifadeye
canlılık verir.
41- Alkışlar insanların birbiriyle
olan samimiyetlerini artırır.
42- Tarihsel olarak ilk defa divan-ı
lügat it türkte alkış ve kargış karşımıza çıkar.
43- Alkışlar atasözleri kesin hüküm
bildiren olumlu dilek ifadeleridir.
KARGIŞ
44- Kargış toplum veya kendisine
ailesine fenalığı dokunan kişiye olumsuz söz bedduasıdır.
45- Tanrının kötülüğü
cezalandırılmasını istenmek üzere söylenen dileklerden oluşan istekleridir.
46- Manzum alkış ve kargışlar daha
çok mani ve ninni şeklinde karşımıza çıkar.
TEKERLEMELER
47- Tekerlemenin herhangi bir
konusunun olmayışı en önemli özelliğidir.
48- Ses benzerlikleri ile uyaklardan
faydalanılarak oluşturulan seçili-kafiyeli konu ve anlamı olmayan bir türdür.
49- Tekerlemelerin, türkü , masal,
hikaye, karagöz ve orta oyunu ile ilişkili bir türdür.
50- Masal tekerlemeleri, oyun
tekerlemeleri, tören tekerlemeleri, karagöz Hacivat tekerlemeleri
51- Aşıkların söyledikleri
tekerlemeler, yanıltmacalar,
BİLMECELER
52- Evrensel olan ve hemen her
kültürde olan zeka ve söz oyunlarıyla oluşan tür bilmecedir.
53- Manzum Bilmeceler Daha Çok beyit
ve dörtlüklerden oluşur.
54- Manzum Bilmeceler 2,3,4,5,6, lı
mısralardan oluşabilir.
55- Yedi heceli dörtlükler halinde
olan bilmeceler daha yaygındır. sebebi mani şekil ve biçimine bağlanmaktadır.
56- Bilmece türü en eski kaynak
dinavu lügat-it türk te tabuz.tabız.tabzuğ şeklinde karşımıza çıkar.
57- Codex Comanicus en eski türk
bilmece metinleri bulunan eserdir. Bu eserde 46 adet bilmece ve cevabı vardır.
58- Zeke ve hafızada, dikkatde sürati
intikalde üstünlük elde etmeye yönelik olarak yaygındır.
59- Kurallı cümle halinde sorulan
bilmecelere mensur bilmece denir.
60- Mensur bilmeceler kafiyeli
olmaması nedeniyle hatırda kalması zordur.
61- Mensur bilmecelerin değişikliğe
uğrama ihtimali kafiyeli olmaması nedeniylezordur.
62- Ölçüsü,kafiyesi ve nazım birimi
olan ısra, dörtlük ve bentlerden meydana gelen bilmece manzum bilmecedir.
63- Manzum bilmeceler muhtemelen
birincil sözlü kültür döneminde oluşmuştur.
64- Anonim halk edebiyatının
özelliği; ulusal kaynakların başında gelir
65- Anonim halk edebiyatının
özelliği; ulusal kimliğin oluşmasında katkısı vardır.
66- Anonim halk edebiyatının
özelliği; milletlerin milli ruhunu yansıtır.
67- Anonim halk edebiyatının
özelliği; halkın topluca yaratması kuramı doğrultusunda ürünler verir.
68- Asıl azmaz bal kokmaz , kavgada
kılınç ödünç verilmez, rüzgar eken fırtına biçer, balta geğmedik ağaç olmaz ata
69- Tekerlemelerin genel özelliği
gerçek dışı ve şaşırtıcı oluşudur.
70- Bilmeceler daha çok şiir ve
düzyazı şeklinde söylenir.
|